Anayasa Mahkemesi (AYM), Türkiye’de koronavirüs pandemisi sürecinde ilan edilen sokağa çıkma yasaklarının anayasaya aykırı olduğuna karar verdi. Yargıtay, bulaşıcı hastalıklara karşı alınması gereken tedbirler arasında 1593 sayılı Halk Sağlığı Kanunu’nda “sokağa çıkma yasağı” tedbirinin bulunmadığına dikkat çekti. Kararda, kişilerin il ve ilçe genel temizlik kurullarınca alınan tedbirlere uygun hareket etmesinin zorunlu olduğuna dair Kanunda rastgele bir karar bulunmadığına da dikkat çekildi. Mahkeme bu kapsamda vatandaşa verilen cezanın hukuken desteklenmediğini belirterek hak ihlali kararına imza attı.
İçişleri Bakanlığı, koronavirüs sürecinde önlem olarak Türkiye genelinde birçok kez sokağa çıkma yasağı kararı almıştı. Bu kapsamda Mustafa Karakuş isimli vatandaş, 10 Mayıs 2020’de kullandığı araçla İstanbul’da Çamlıca gişelerinde polis tarafından durduruldu. Karakuş’a 3 bin 180 TL idari para cezası verilirken, kararda belirtildi. Karakuş’un 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 282. maddesine aykırı davrandığı ve Cumhurbaşkanlığı genelgeleri kapsamında konulan sokağa çıkma yasağına uymadığı öğrenildi. Cezaya yapılan itirazlar da ceza hakimliği tarafından reddedildi. Bunun üzerine Karakuş, Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
Pandemi sürecinde Türkiye’de de sokağa çıkma yasağı getirildi. Fotoğraf: Julia Hahn/DW
AYM: Suç ve cezada kanunilik ilkesi ihlal edildi
Başvuruyu üç yıl sonra görüşen Anayasa Mahkemesi, suç ve cezada kanunilik ilkesinin ihlal edildiğine karar verdi. Mahkeme, kararın bir örneğini cezanın kaldırılması için İstanbul Anadolu 10. Sulh Ceza Hakimliği’ne gönderdi.
Kararla ilgili olarak, başvurucu tarafından ihlal edildiği iddia edilen sokağa çıkma yasağının, İstanbul İl Genel Hıfzıssıhha Kurulu’nun Covid-19 salgını ile mücadele kapsamında aldığı tedbirler olduğu belirtildi. Ancak 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununda öngörülen tedbirler arasında sokağa çıkma yasağına ilişkin herhangi bir kısıtlama bulunmadığı vurgulanan kararda, “Bulaşıcı ve salgın hastalıklardan birinin ortaya çıkması halinde alınabilecek tedbirler TCK’da düzenlenmiştir. Kanunun 72. Maddesi İlçe halk sağlığı kurullarının Kanunun ilgili kararında sayılan sınırlı sayıdaki tedbirlere dahil olmayan sokağa çıkma yasağı tedbirlerini alma yetkisinin olduğunu kabul etmek mümkün görünmemektedir.
Kararda, olağan dönemlerde Kanunun 26 ncı maddesi gereğince her ay sistemli bir şekilde toplanan genel sağlık kurullarının, Kanunda yazılı tedbirlerin uygulanmasına yardımcı olabileceği ancak bulaşıcı ve halk sağlığını korumaya yönelik tedbirler gerektirebilen ancak temel hak ve özgürlüklere müdahale eden salgın hastalıklar. .
Kanun gereğince Kovid-19 kapsamındaki kişilerin izolasyon ve gözetim altına alınması kararının alındığı hatırlatılarak, bu tedbirlerin sağlık durumları açısından tüm vatandaşlara uygulanan genel bir önleyici tedbir olan sokağa çıkma yasağından farklı olduğu hatırlatıldı. kapsamı ve niteliği dolayısıyla Kanun’un 72. maddesi sokaklar için de uygulanır. Sokağa çıkma yasağı tedbirini kapsamadığı vurgulandı.
Anayasa Mahkemesi binası Fotoğraf: Tuncay Yıldırım/DW
“Önlemlere uymak zorunlu değil”
Kararda, bireylerin 1593 Sayılı Kanun’da il ve ilçe genel temizlik kurullarınca alınan tedbirlere uygun hareket etmesinin zorunlu olduğuna dair rastgele bir karar olmadığına dikkat çekildi. AYM, şu değerlendirmede bulundu:
“Somut olayda, başvurucunun İstanbul İl Umumi Hıfzıssıhha Kurulu kararında öngörülen bir yükümlülüğe uymadığına dair herhangi bir iddia bulunmamaktadır. Ancak söz konusu kuralda belirtilen yükümlülük, 6699 sayılı Kanun’da yazılı yükümlülüktür. 1593 sayılı Kanunda yer alan açık ifade karşısında, Kanunla verilen yetkiye dayanarak kamu makamlarınca tesis edilen yükümlülüklere uyulmaması. Aksini kabul etmek, kanun koyucu tarafından kapsamı bilinçli olarak daraltılan ceza kararının, kamu otoritelerinin düzenleyici süreçlerinde öngörülmeyecek ve izin verecek şekilde genişletilmesine yol açacaktır. keyfi ceza için.”
Kararda, idari para cezası tutanağında 6500 sayılı kanunun hangi unsuruna ilişkin bir açıklama bulunmadığına dikkat çekildi.
Karara, Anayasa Mahkemesi üyesi eski İçişleri Bakan Yardımcısı Sayın İnce karşı çıktı.
