Yahudi mitolojisinde Lilith, çaresiz yeni doğmuş bebekleri besleyen ve masum erkekleri baştan çıkaran, erkeklerin ‘boşa giden tohumlarını’ kullanarak iblis bebeklerden oluşan bir ordu kuran bir iblistir. Adı İbranice İncil’de yalnızca bir kez geçmesine rağmen, Lilith yüzyıllar boyunca Adem’in asi ilk karısı, iblis kral Samael’in ruh eşi ve son zamanlarda bir feminist sembol olarak anıldı. Peki gerçek Lilith hangisi?
Kaynak:https://people.howstuffworks.com/lili…
Yahudi mitolojisinden önce, Lilith gibi iblisler eski Sümerlerin, Asurluların ve Babillilerin kabuslarına musallat olmuştu. Sırasıyla lilu ve lilitu olarak adlandırılan erkek ve dişi iblisler Sümer Gılgamış Destanı’nda yer almıştır.
Mezopotamya tanrıçası Lamashtu, doğum sırasında kadınlara eziyet eden, düşüklere neden olan ve emzirilen bebekleri çalan kanatlı bir iblisti.
Kenanlılar, İbraniler ve İsrailliler kesinlikle lilitu / lamashtu hikayelerinden etkilendiler, ancak İbranice İncil’de (Hıristiyanlıkta Eski Ahit olarak da bilinir) “Lilith” adı yalnızca Yeşaya 34:14’te geçer.
Peygamber’in, Tanrı’nın nihai hükmüyle yerle bir olan çorak bir çölü tarif ettiği gibi: ‘Yaban kedileri sırtlanlarla karşılaşacak, Keçi iblisleri birbirlerini selamlayacak; Orada da Lilith kendine bir dinlenme yeri bulacaktır.’ diyor.
Ancak Lilith’in Yaratılış Kitabında da bahsedildiği söyleniyor. Yaratılış Kitabı’nı daha yakından okuduktan sonra, Tanrı’nın ilk erkeği ve kadını nasıl yarattığına dair başka iki açıklama daha var gibi görünüyor.
Yaratılış 1’de Tanrı, hem erkeği hem de kadını aynı anda yarattığını söylüyor. “Erkek ve dişiyi O yarattı.” (Yaratılış 1:27).
Tekvin 2’de ise olay biraz farklı anlatılır, “Tanrı önce Adem’i topraktan yarattı, sonra Adem’in kaburga kemiklerinden birini çıkarıp Havva’yı oluşturdu.” içinde söylenir. (Yaratılış 2:21-22).
Öyleyse Yaratılış Kitabı 1’deki isimsiz kadın Havva’dan başkası mıydı? Peki bu kişi Lilith olabilir mi? Bu garip soru muhtemelen yüzyıllardır Yahudi mitolojisinde var olmuştur.
Ben Sira’ya göre Yaratılış 1’de Adem’le birlikte yaratılan ilk kadın gerçekten de Lilith’ti. Lilith, “İkimiz de eşitiz çünkü ikimiz de dünyeviyiz” dedi.
Daha sonra Lilith ayağa fırladı, “Tanrı’nın tarif edilemez adını” söyledi ve uçup gitti. Tanrı, Lilith’in dönüşünü talep etmek için Senoy, Sansenoy ve Semangelof adlı üç melek gönderdi.
Melekler Lilith’i bulduğunda, o zaten iblislerin başı olan Samael ile birlikteydi. Daha sonra, Adem ve Havva’nın adını doğumda bir koruyucu muska üzerine yazarlarsa insan soyuna zarar vermeyeceğine yemin etti.
Aksi halde yeni doğan insan bebekleri üzerinde hayatlarının ilk haftalarında hakimiyetini kurardı.
Yahudi halkı ise kendilerini Lilith ve diğer kötü bebek hırsızlarından korumak için koruyucu muskalar kullanırdı. İblis ekseni savunmasının en tanınabilir biçimi, sihirli kase denen bir şeydi.
blog.nli.org.il
Sihirli kaseler gözden düştükçe, Senoy, Sansenoy ve Semangelof dahil olmak üzere Yahudi aileler, üzerinde Lilith resmi ve ilahi koruma duaları bulunan metal veya kağıt muskalar satın aldılar.
www.imj.org.il
Lieber, bazı Yahudi topluluklarında hala Lilith’in zıttı olan tılsımlar alabileceğinizi söylüyor.
Lilith’i çevreleyen haham yorumları ve Yahudi halk hikayeleri, onu isyan için lanetlenmiş vahşi ve düşmüş bir kadın olarak tasvir etti. Kendi çocuğu olamayan Lilith, korunmasız bebekleri çalmakla kalmıyor, aynı zamanda erkekleri uykularında baştan çıkarıp spermlerini de çalıyordu.
Feminist yazarlar ve aktivistler, 20. yüzyılın sonlarında Lilith mitini Adem’in ilk karısı gibi kontrol edilemez, “ahlaksız” bir kadın olarak değil, farklı bir kadın varoluşunun rol modeli olarak yeniden yorumlamaya başladılar.
1972’de yazar ve sinema filmi yapımcısı Lilly Rivlin, Ms. dergisi Lilith hakkında çığır açan bir makale yayınladı ve 1976’da Yahudi feminist dergisi Lilith’i çıkardı.
Aviva Cantor Zuckoff, Lilith dergisinin ilk sayısında Lilith’i feminist bir ikon olarak yeniden yorumlayarak, “Lilith güçlü bir kadındı” diye yazmıştı.
lilith.org
Lilith ayrıca “The Creepy Adventures of Sabrina”, “Frasier” ve “Scooby-Doo!” ve tamamı kadınlardan oluşan oldukça başarılı bir müzik festivali olan Lilith Fair’e adını verdi.
