Hazal Yalın
Bu haftanın üç çevirisi de Kafkasya hakkında.
Kommersant Paşinyan’ın 18 Nisan’da parlamento önünde yaptığı sansasyonel konuşmasını inceliyor. Paşinyan bu konuşmasında Dağlık Karabağ’dan vazgeçeceklerinin sinyallerini net bir şekilde verdi. Gazete, ABD Dışişleri Müsteşar Yardımcısı’nın Ermenistan ve Azerbaycan gezisini hatırlatıyor ve Paşinyan ile Aliyev’in Mayıs ortasında Washington’a gelebileceğini iddia ediyor. Her şey, onların bölgede Rusya’yı uzaklaştıran bir Pax Americana dayatmasının yerini alma amacına işaret ediyor.
Gazeta.RU Görüşlerini çok değerli bulduğum üst düzey askeri analist Hodarenok, konuyu temelde Rusya açısından inceliyor. Emekli Albay Hodarenok, hem Batı’nın hem de Rusya’nın Ukrayna sorununu büyük ölçüde ağırlaştırdığı için bölgedeki gelişmelerde belirleyici olmayacağını düşünüyor. Rusya’nın bölgeye müdahale için siyasi, ekonomik ve mali zayıflığını vurgulaması dikkat çekiyor.
G. Petrov, Nezavisimaya Gazeta’da özellikle İsrail-Azerbaycan ilişkilerine odaklanıyor. Petrov’a göre gerilim devam edecek ancak sıcak bir çatışmaya varmak mümkün değil. Bu makalenin çevirisine koyduğum başlık, Petrov’un orijinal başlığıdır.
“Nokta ve ünlem işareti”
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan Salı günü yaptığı açıklamada, “Ülkesi ve Azerbaycan 1991 Sovyet sınırlarında birbirini tanırsa bölgede barış sağlanabilir. Böylece Ermenistan cumhurbaşkanı fiilen Dağlık Karabağ’ı Azerbaycan’ın modülü olarak tanımaya hazır olduğunu beyan etti. Paşinyan’a göre Ermenistan’ın geleceği doğrudan Bakü ve Ankara ile ilişkilerin normalleşmesine bağlı. Azerbaycan Lideri İlham Aliyev de yanıtında Erivan’ın “Azerbaycan’ın yaklaşımına prensip olarak katıldığını” söyledi. Aliyev, Paşinyan’ın “Karabağ Ermenistan’dır, nokta” sloganını hatırlatarak, Ermenistan’dan “Karabağ Azerbaycan’dır, ünlem işareti” şeklinde resmi bir açıklama beklediğini söyledi. …
18 Nisan’da parlamentoda yaptığı konuşmada Paşinyan, “Azerbaycan, 44 günlük savaştan (2020 Dağlık Karabağ savaşı) sonra zafer sarhoşu ve mümkün olduğunca çok, hatta mümkünse her şeyi elde etmek istiyor” dedi. Paşinyan’a göre uluslararası durum da buna katkıda bulunuyor, çünkü: “Azerbaycan, doğrudan veya dolaylı olarak bir enerji ve lojistik kavşağıdır veya olmuştur; Rusya için olduğu kadar bazı batı ülkeleri için de önemi arttı.” Ancak bu durum, riskten çok başka olasılıklara da kapı aralıyor çünkü Güney Kafkasya “Ermenistan ve Gürcistan’ın rollerinin daha az önemli olmadığı kendi içinde önemli bir kavşak”: “Bu bağlamda, bölgede barış ve istikrar bir Batı ile Rusya Federasyonu arasında uzlaşma. ” …
Basında çıkan haberlere göre Nikol Paşinyan ve İlham Aliyev Mayıs ortasında Washington’da bir araya gelebilir. 17 Nisan’da ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Erika Olson Erivan’a geldi ve Başbakan Ermenistan yönetimiyle de görüşmelerde bulundu. Şimdi sırada Bakü görüşmeleri var. (A. Zabrodin, A. Mgdesyan / Kommersant,19 Nisan)
“Moskova ekonomik, mali ve askeri olarak bölgede hakimiyetini kuracak kadar güçlü değil”
Azerbaycan Lideri İlham Aliyev 18 Nisan’da Dağlık Karabağ’da “Azerbaycan bayrağı dalgalanıyor” dedi ve Ermeni makamlarını bölgeyi resmen Azerbaycan’ın modülü olarak tanımaya çağırdı. …
Aliyev, bölgede yaşayan Ermenilere de bir seçenek sundu: Azerbaycan pasaportu almak ya da evlerini terk etmek.
Bu açıklamalar Bakü’nün çizgisinin resmi devamı gibi görünüyor. 2020’de İkinci Karabağ Savaşı’nda kazanılan zaferden sonra da bu çizgi değişmedi. O dönemde ülke, bölge başkanı Türkiye’nin takviyesinden yararlanmıştı. Zaferi, Bayraktar TB2’ler yerine ülkenin en yüksek askeri-siyasi yönetiminin çatışmadan çok önce inşa edilen davranış çizgisini getirdi.
Ancak Ermenistan’da işler pek iyi gitmiyor. Ülkenin mali kaynakları sınırlı, bu nedenle işlevsel, eksiksiz, modern bir ordu kuramaz. Bakü ise Ankara’ya siyasi yakınlığı nedeniyle bu fırsata sahip. Dağlık Karabağ’daki askeri birlikler ise tüm iyi dileklerine rağmen yarı gerilla birliklerinin içinden çıkamadı.
Bütün bunların yanında Ermenistan da kendi içinde fare kapanı içinde. Cumhuriyetin dış dünya ile olan ulaşım hatları (ister demiryolu ağı gibi kara ulaşımı olsun, ister hava ulaşımı olsun; denizden hiç bahsetmiyoruz) aslında komşu ülkelerin iradesinden bağımsız değil. Bağımsız bir ülke için esasen küçük olan Ermeni nüfusu istikrarlı bir düşüş içinde. Ülke ekonomisi etkileyici bir büyüme oranı göstermiyor.
Azerbaycan’a gelince, askeri-ekonomik potansiyeli Ermenistan’ınkini önemli ölçüde aşıyor ve bu fark açılmaya devam ediyor.
Azerbaycan’ın özellikle avantajlı jeopolitik konumu da konumunu güçlendiren gelişmelere önemli katkı sağlıyor. Amerikalı siyaset bilimci Brzezinski’nin veciz tabiriyle Azerbaycan’dan, Hazar Denizi ve Orta Asya’nın güçlü havzalarıyla dolu “şişenin” ağzını kontrol eden hayati bir “mantar” olarak bahsetmek mümkündür. Gaz ve petrol boru sınırları Azerbaycan topraklarından geçerek etnik olarak akraba olan Türkiye’ye kadar uzanıyor.
Bakü ve Ankara’nın ortasındaki askeri-teknolojik işbirliği yükselen bir trend içinde. İkinci Karabağ Savaşı’ndaki silahlı çatışmada Azerbaycan tarafı kendi hava kuvvetini ve ordunun hava gücünü kullanmadı, ancak bugün Bakü’nün yakın gelecekte bu imkanlara sahip olacağını varsaymak için yeterli neden var.
Ermenistan Batı’dan uzak ve şu anda kolektif Batı’nın ekonomik ve askeri çabalarının önemli bir kısmı ağırlıklı olarak Ukrayna’ya askeri yardım üzerinde yoğunlaştığı için endişeden başka bir şey yaratmıyor.
Bu hikayede Rusya’yı Erivan’ın yanına bağlamak kesinlikle onun elinde değil. Birincisi, Rusya tamamen Ukrayna’da özel askeri operasyonlar yürütüyor ve ikinci bir cephe açmak Kremlin için kesinlikle gerçekçi değil. Ayrıca Rus yönetimi hem Ermenistan’ın hem de Azerbaycan’ın Rusya’ya ortak olduğunu defalarca beyan etmiştir. Tüm bunların dışında Moskova ekonomik, mali ve hatta askeri olarak mevcut aşamada bölgedeki düzensiz hakimiyetini kuracak kadar güçlü değil. Yerli stratejistler ve analistlerin bu gerçeği dikkate almaları gerekiyor. … (M.Hodarenok / Gazeta.RU,19 Nisan)
‘İsrail, İran’ı kuzeyden kuşatıyor’
İran’a sadece 17 km uzaklıkta bir İsrail kara modülü ortaya çıktı: İsrail Dışişleri Bakanı Eli Koen, Asabad’da bir büyükelçilik açtı. Bakan sadece Türkmenistan’ı değil, Azerbaycan’ı da ziyaret etti; Her iki ülke de İsrail’le sadece ekonomik değil siyasi yakınlaşma açıklamalarında bulundu. İran, İsrail’in diplomatik faaliyetlerini açık bir endişeyle izliyor. Ancak kuzey komşularıyla bir çatışma Tahran’ın en az istediği şey.
Bakü ve Asabad ziyaretlerinde iki ülke liderleri Kaen’i kabul etti. İsrail Dışişleri Bakanı, Çarşamba günü Azerbaycan Lideri Aliyev ile bir araya geldi. Perşembe günü Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov ile görüştü. … Görüşmeler, İsrail’in iki eski SSCB devletiyle ilişkilerinin ittifak değilse de stratejik ortaklık düzeyinde yeni bir aşamaya geldiğini gösteriyor. Özellikle Koen’in Berdimuhamedov ile yaptığı görüşmenin ardından “tarihi” olarak nitelendirdiği Türkmenistan ziyareti ilgi çekici.
Yahudi devletinin bir Dışişleri Bakanının Ashabad’a yaptığı son ziyaret 1994’teydi. O sırada bu bakan Peres’ti. … Türkmenistan’ın İsrail’de büyükelçilik açması için görüşmeler yapıldı, ancak bunlar sonuçlanmadı. Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından iki ülke arasında diplomatik ilişkiler hızla kurulmasına rağmen Türkmen elçisi Roma’da kaldı. Ülkenin o zamanki cumhurbaşkanı Zaparmurat Niyazov, İran’la ilişkileri karmaşık hale getirmek istemediği için İsrail’le çok fazla yakınlaşmayı gereksiz buluyordu. Türkmenistan’daki kesintili İsrail büyükelçiliği sadece 10 yıl kaldı. Ancak bu sefer kalıcı olacak, üstelik Koen’in de belirttiği gibi neredeyse İran sınırına gelmiş durumda. Berdimuhamedov, Türkmenistan’ın İsrail’de büyükelçilik açma olasılığının görüşüldüğünü söyledi.
29 Mart’ta Tel Aviv’de Azerbaycan büyükelçiliği açıldı. Törene Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov da katıldı. Bu Tahran’da aşırı rahatsızlığa neden oldu. İran Dışişleri Sözcüsü Naser Kanani öfkeli bir açıklama yaparak, Azerbaycan hükümetinin her iki ülke düşmanlarının kurduğu tuzaktan kaçınmasını umduğunu ifade etti. Kanani’nin sözlerinde de tehdit ibaresi bulunan bir uyarı vardı: “İran, Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarından Siyonist rejimin kendisine yönelik oyunlarına kayıtsız kalamaz.” …
gelişmeler Nezavisimaya Gazetesi Rusya Bilimler Akademisi Şarkiyat Enstitüsü’nden Vladimir Sajin hakkında yorum yapan Azerbaycan ile İran arasındaki çıkarlar, 2020’de Türkiye’nin ve daha da önemlisi İsrail silahlarının yardımıyla kazanılan Ermenistan ile savaştan bu yana birçok nedenden dolayı uzun süredir karmaşık hale geldi. , Bakü için zaferle sonuçlandı. Daha sonra bana uygun şekilde kötüleştiğini hatırlattı. Kuzey komşularının düşmanıyla yakınlaşmasına tanıklık eden bir jest, doğal olarak gerilimin azalmasına katkıda bulunmayacaktır. Ancak konunun Azerbaycan ile İran arasında ciddi bir çatışmaya yol açmayacağını düşünüyorum. Bundan kimse faydalanamaz. İki ülkeyi ayıran şeyler dışında onları bir araya getiren şeyler de var. İran ve Azerbaycan’ın ortak ekonomik çıkarları olduğunu hatırlayalım; Şu anda Kuzey-Güney ulaşım koridoru devreye giriyor. Dolayısıyla iki ülke arasındaki soğuk savaşın sıcak savaşa dönüşmeyeceğini düşünüyorum.” (G.Petrov / Nezavisimaya Gazetesi,20Nisan)
